3 món củ ngưu bàng (3 burdock root dishes)

Nếu mà mùa hè mình có bao nhiêu là rau quả để lựa chọn cho bữa ăn, thì mùa thu và mùa đông ở các nước xứ ôn đới và xứ lạnh, mình lại có cơ hội học cách chế biến và nấu nướng các loại củ nhiều hơn. Dù thời đại bây giờ thì gần như là có thể tìm được các loại rau lá phổ biến trong bữa ăn vào những lúc trái mùa, nhưng nhà minh lại luôn muốn ăn mùa nào thức nấy. Thứ nhất là rõ ràng ăn rau quả vào đúng mùa thì sẽ tươi ngon, đậm đà hương vị hơn, và thứ hai là vì mình muốn ủng hộ những phương pháp nuôi trồng dài lâu, ít gây hại đến môi trường hay tránh những quãng đường vận chuyển quá xa của những loại thực phẩm trái mùa.

Củ ngưu bàng là loại củ thường xuất hiện trong bữa ăn của người Nhật, và mình cũng mới biết đến vài năm gần đây do đi chợ Nhật thấy có bán nên tò mò mua thử, rồi về mày mò tìm các món trên mạng từ loại củ này để nấu thử. Một củ ngưu bàng dài ngoằng ngoẵng này mua về sau khi cắt bỏ phần gốc già bị xơ cứng đi thì cũng vẫn còn khá nhiều, nên mình nấu luôn một bữa gồm ba món để xử lý gọn gàng luôn em nó ^^.

Ba món trong bữa ăn ngày mùa thu âm u xám xịt của nhà mình ngày hôm nay là củ ngưu bàng và cà rốt rim miso trắng, củ ngưu bàng tẩm bột chiên giòn và súp miso củ ngưu bàng khoai sọ ta daaa!!!

Củ ngưu bàng là một loại củ từ cây ngưu bàng có nguồn gốc từ châu Á. Lá non và củ là hai phần thường được sử dụng như thực phẩm cũng như là vị thuốc từ rất lâu đời. Củ ngưu bàng có vị đất hơi hăng hăng và nồng, cá nhân mình thì không quá thích nếu nấu đơn giản như trong món tẩm bột chiên giòn, mình sẽ thích cấu trúc giòn bùi của loại củ này trong món rim thấm đậm gia vị hay món súp nấu cùng nhiều hương vị khác hơn, còn bạn M thì lại cực kỳ mê những món có vị hăng thế này. Ngoài hương vị đất đặc trưng thì ngưu bàng còn được biết đến với khả năng chống ô xy hoá và nhiều ích lợi cho sức khoẻ như kháng viêm, lọc máu và làm đẹp da…

Hôm bọn mình đi chợ Nhật mua củ ngưu bàng dài ngoằng này về, vì đạp xe mà giỏ xe mình cũng chở đầy đồ ăn rồi, và cái củ loằng ngoằng phía trước cũng khá vướng tầm nhìn nên bạn M xung phong cắm vào ba lô, đi trên đường nhìn như đang phất cờ lông công rất buồn cười. Đến đoạn dừng đèn đỏ có hai bố con dắt nhau qua đường, em bé nhìn dán mắt không giấu giếm về phía bạn M, thốt lên hỏi rất to ” Bố ơi chú có cái gì thế kia hả bố?” =)) Ông bố nhìn xong cũng không thể hiểu là cái gì, nhưng rất tự tin quay sang bảo con “Đấy là cái gậy bằng gỗ đấy con ạ!”. Bọn mình đứng cười lăn cười bò vì màn đối thoại này! =))

Ngoài ngưu bàng là nguyên liệu chính, những nguyên liệu còn lại của cả ba món này đều rất đơn giản, các loại gia vị cũng dễ tìm và có sẵn trong bếp nhà mình. Ở Paris, củ ngưu bàng có thể tìm mua được ở K-mart vào tầm đầu thu cho đến hết mùa đông.

Mình sẽ tránh dùng dao hay bào để gọt vỏ ngưu bàng vì phần sát dưới vỏ là phần chứa nhiều hương vị của ngưu bàng nhất, nếu gọt sâu sẽ bị mất đi nên mình nên dùng sống dao để cạo bỏ một lớp vỏ mỏng bên ngoài thôi nhé! Ngưu bàng có vị chát nhẹ, để loại bỏ vị chát này, sau khi cạo vỏ và thái xéo thành lát mỏng, mình sẽ ngâm ngập trong nước lạnh khoảng 5 phút, thay nước rồi ngâm thêm 5 phút nữa là dùng được.

CỦ NGƯU BÀNG VÀ CÀ RỐT RIM MISO TRẮNG

Món này có tên tiếng Nhật là kinpira gobo, với kinpira nghĩa là món rim và gobo có nghĩa là ngưu bàng. Đây là một món ăn có lẽ bạn nghe tên không thấy quen, nhưng chắc hẳn là bạn đã từng ăn ở đâu đó như một món ăn kèm trong bữa ăn Nhật hoặc là một phần trong hộp cơm bento kiểu Nhật rồi đó. Món rim này là một món ăn bình dân và đơn giản, có vị bùi bùi của các loại củ và vị ngọt nhẹ cũng như đậm đà của miso trắng .

Nguyên liệu:

2 củ cà rốt
10cm củ ngưu bàng
1 thìa súp dầu mè
1 thìa cà phê miso trắng
1 thìa súp mirin
1 thìa súp saké
1 thìa súp nước tương
1/2 thìa cà phê đường
2 thìa súp vừng rang

Cách làm:

Ngưu bàng đã sơ chế ngâm nước đem thái sợi
Cà rốt rửa sạch, gọt vỏ, thái xéo thành lát mỏng rồi thái sợi (thái julienne)
Trong một cái bát nhỏ, trộn đều các loại gia vị : miso trắng, nước tương, mirin, saké, đường. Khuấy cho miso và đường tan đều.
Đun nóng chảo trên lửa vừa rồi cho dầu mè vào, dầu nóng thì cho ngưu bàng thái sợi vào đảo đều khoảng 3-4 phút, sau đó cho thêm cà rốt thái sợi vào, xào nhỏ lửa cho chín mềm.
Đổ bát gia vị vào, đảo nhanh tay cho gia vị áo đều lên ngưu bàng và cà rốt. Đun cho đến khi phần sốt gia vị keo lại.
Trút ra bát rồi rắc vừng đen rang thơm lên trên.

SÚP MISO CỦ NGƯU BÀNG VÀ KHOAI SỌ

Từ ngày phát hiện ra khoai sọ cực hợp với súp miso, món này thường xuyên có mặt trong bữa ăn nhà mình vào những ngày lành lạnh. Bạn có thể thay thế khoai sọ bằng khoai môn cũng khá là hấp dẫn vì cả hai loại khoai đều vừa bùi những vẫn có độ dẻo dẻo rất ngon.

Trong hình là do lần đầu nấu củ ngưu bàng nên mình chưa biết, chỉ cắt bỏ một chút xíu phần gốc củ, thành ra phần rỗng ruột và có vòng tròn màu sậm như trong hình là phần củ bị già, ăn sẽ hơi bị xơ. Mọi người nên cắt bỏ phần này đi nhé!

Mình dùng miso trắng (shiro miso)cho món này vì miso trắng là loại nhẹ nhất và không quá đậm vị lại hơi ngọt nhẹ, nếu bạn thích thì vẫn có thể thay bằng các loại miso nâu, miso đỏ khác nhé.

Nguyên liệu:

4 củ khoai sọ nhỏ
10 cm củ ngưu bàng
2 bát nước dùng dashi (hoặc nước dùng rau củ hoặc nước thường)
1 thìa súp đầy miso trắng
1 nhúm muối
1 nhánh hành lá

Cách làm:

Khoai sọ gọt vỏ, cắt khối vuông thành miếng vừa ăn.
Củ ngưu bàng đã sơ chế, thái xéo lát mỏng.
Hành lá rửa sạch, bỏ rễ, thái nhỏ.
Đun 2 bát nước dùng dashi đến khi sôi rồi cho ngưu bàng và khoai môn vào hầm cho đến khi khoai bở và ngưu bàng mềm, hoà tan đều miso vào nồi.
Đun thêm 5 phút nữa trên lửa nhỏ rồi nêm nếm thêm muối cho vừa khẩu vị rồi múc ra bát, rắc hành lá thái nhỏ lên trên.

Món này cũng siêu dễ phải không mọi người? Lưu ý duy nhất là sau khi đã cho miso vào thì mình cần đun súp trên lửa nhỏ, tránh nhiệt độ sôi quá cao làm mất đi giá trị dinh dưỡng của các enzym có trong miso.

CỦ NGƯU BÀNG TẨM BỘT CHIÊN GIÒN

Đây là một món cũng có nguyên liệu cực kỳ đơn giản và cơ bản.

Nguyên liệu:

10cm củ ngưu bàng
2 thìa súp nước tương
2 thìa súp bột ngô (hoặc tinh bột khoai tây)

Cách làm:

Củ ngưu bàng đã sơ chế, ngâm nước, vớt ra để ráo rồi trộn đều với nước tương.
Trộn bột ngô với củ ngưu bàng rồi đảo đều cho bột bám đều.
Đun dầu nóng rồi chiên giòn vàng khoảng 2-3 phút mỗi mặt.

Thành phẩm là một món chiên giòn rụm, thơm nức và lạ miệng.

Đầu tháng lại nhân một ngày lạnh, nấu một bữa ăn 3 món tuy từ cùng một nguyên liệu nhưng lại vẫn phong phú đủ đầy về cả hương vị và cấu trúc: có món rim đậm đà sần sật, có món chiên giòn rụm thơm nức và có món súp nóng hổi thanh nhẹ ngọt ngào. Đúng chuẩn một bữa ăn chay nhẹ nhàng, đầy đủ dinh dưỡng và vẫn vô cùng hấp dẫn phải không cả nhà? ^^

Tặng cả nhà thêm vài tấm hình góc nhà mình yêu thích nhất, hầu như lúc nào cũng lộn xộn nhưng lại luôn khiến mình thấy nhẹ nhàng, đầu óc hài hoà thanh thản sau những quay cuồng công việc và những hối hả của nhịp sống hàng ngày.